Anne karnında bebeğin gelişimini olumlu yönde destekleyici görevi bulunan folik asit, planlı gebeliklerde gebelik başlamadan önce, plansız ilerleyen gebeliklerde de gebelik tanısı konulduğu an itibari ile ihmal edilmemesi gereken bir vitamindir.
Hamileliğin ilk üç ayında planlı ve ölçülü kullanımlarıyla, anne karnındaki bebeğin gelecekteki sağlığının korunmasında önemli rol oynamaktadır.
Folik Asit Nedir?
Hamilelikte önemli rol oynayan folik asit, B grubu vitaminleri arasında (B9 vitamini olarak da anılır) yer alır. İnsan vücudunda DNA yapısındaki asitlerin ve kan hücrelerinin yapımı ve çoğalması konusunda etkileri bulunur. DNA ve diğer genetik materyallerin bir araya gelmesi, onarılması ve hücrelerin bölünmesi için anahtar rol oynarken, vücuda oksijen sağlayan kan hücrelerinin yenilenerek oluşmasında etkileri bulunur.
Hamilelikte ve normal hayatta vücutta eksikliği farklı hastalıklara sebep olurken, yüksekliği de olumsuz sonuçlar doğurabilmektedir. Bu nedenle özellikle anne adaylarının, gebelik döneminde kullanması gereken folik asit, doktor kontrolü altında ve miktarına, zamanına dikkat ederek kullanmaları önerilmektedir.
Özellikle yeşil yapraklı sebzelerde yüksek oranlarda bulunan folik asit, hamilelik döneminde doğru miktarlarda kullanıldığında bebek gelişiminde olumlu rol oynar.
Hamilelikte Folik Asidin Bebeğe Faydaları Nelerdir?
- Omurilik ve beyin merkezli oluşabilecek doğum kusurlarına engel olur.
- Beyinde hasar oluşumu, zihinsel gelişim bozuklukları problemlerinin önüne geçer.
- Fetüsün düşmesine engelleyici rol oynar.
- Doğumsal anomaliler olarak adlandırılan, kalıtsal gelişimsel rahatsızlıkların önüne geçmekte yardımcıdır.
- Eksikliğinde anne karnındaki bebeğin omurga kapanması ve omurgada kese oluşumu da görülebilmektedir.
- Hamilelik öncesi ve hamilelik döneminde kullanılan folik asit ile otizm önlenebilmektedir.
- Hem hamileliklerde hem de normal hayatta eksikliğinde depresyon ortaya çıkmaktadır.
- İltihaplı romatizma rahatsızlığı olan kişilerde, hastalığı tedavi edici özellikleri bulunuyor.
- Sinir sisteminin gelişiminde en etkili anahtardır. Bu sebeple anne karnında bebeğin sinir sisteminin gelişiminde de rolü yüksektir.
- Sinir tüp bozukluğu diğer adı ile nöral tüp defektlerinin ortaya çıkmasına engel olur.
- Folik asit bebeğin büyümesinde, gelişmesinde gelecekteki hayatındaki etkilerinde büyük rol oynamaktadır.
Hamilelikte Folik Asit takviyesi Şart Mı?
Günlük hayatta birçok yiyecekten bulunan folik asit, sadece yiyeceklerden alındığında yetersiz miktarda olabilmektedir. Hamilelikte günlük olarak alınan takviyeler ile bebeğin gelişimini desteklemek açısından ise oldukça önemlidir.
Günlük Alınması Gereken Miktar Ne Olmalı?
Hamilelikte günlük alınması gereken folik asit takviye miktarı ortalama 400 mg olmalıdır. Gebelik takibini yapan uzman hekim, anne adayının kan değerlerinin ölçümü ile kullanım miktarını ve zamanlarını belirler. Bazı anne adayları nöral tüp defekti riski taşıdıkları için daha yüksek oranlı folik asit desteği almaları gerekebilir.
Aile geçmişinde, anne adayında ve baba adayında nöral tüp defekti olduğunda, anne adayının geçmiş hamilelik hikayelerinde nöral tüp defekti bulunulduğunda, anne adayı tip 1 diyabet rahatsızlığına sahip olduğunda, anne adayı epilepsi tedavisi aldığında, alınması gereken miktar yükselebilmektedir. Tüm bu nedenlerden ötürü doktor takibinde ve reçete ettiği oran ve miktarlarda alınması anne ve bebek sağlığı için önemlidir.
Eksikliğinde Neler Olur?
Folik asit eksikliği yaşayanlarda şu belirtiler meydana gelmektedir;
- Konsantre güçlüğü yaşanır.
- Kilo kaybı görülür.
- İştahsızlık ortaya çıkar.
- Baş ağrıları ortaya çıkar.
- Baş dönmeleri yaşanır.
- Tende sarımtırak bir renk oluşur.
- Beniz solgun ve saridir.
- Ağız içerisinde yaralar meydana gelir.
Eksikliğe Yol Açan Nedenler Neler?
Folit asit eksikliği yaşanan kişilerde belirli nedenler görülmektedir. Bunlar;
- Alkol tüketimi olan kişiler.
- Hamilelikte ihtiyacın daha fazla olması
- Bağırsak rahatsızlığı yaşayanlar.
- Sindirim ve mide rahatsızlıkları olanlar.
- Genetik folik asit eksikliği olan kişiler.
Hangi Yiyeceklerde Bulunur?
Bakliyatlar arasında bulunan; Kuru Fasulye, Mercimek.
Sebzeler arasında; Kuşkonmaz, Brokoli, Yeşil yapraklı tüm sebzeler, Bamya, Brüksel lahanası, Karnabahar, Pancar, Fasulye, Maydanoz, Nane, Kıvırcık, Ispanak, Bezelye, Kereviz
Meyveler arasında; Turunçgiller, Avokado, Muz, Elma, Üzüm
Yumurta, Tahıllı Gıdalar, Kuru yemişler, Kırmızı ve tavuk ve balık gibi beyaz et türleri vb. Tüm gıdalar içerisinde yer alır.
Tüm bu gıdalar içerisinde yer alan folik asit folat olarak tanımlanan bir maddedir. Bu madde suda çözünebilmektedir. Farklı pişirme teknikleri, yüksek ısıya maruz kalma, kızgın yağda kızartma, bıçakla kesme durumlarında değeri düşer.
Sebze ve meyvelerin folat değerlerinin düşmemesi için çiğ tüketmek, gerekliliğinde orta ateşte buharda pişirmek önemlilik arz eder. Kavrulmuş kuruyemişler yerine çiğ olanları tercih etmek en doğrusudur. Et ve türevlerini daha çok haşlama olarak tüketmek önemlidir.
