İdrar yollarının iltihaplanması hastalığına sistit denmektedir. İdrar yolları ve üreme sisteminde en fazla görülen hastalıklardan bir tanesi olan sistitin, kadınlarda görülme oranı çok daha yüksektir. Sistit hastalığına kadınların en az yüzde 20'si hayatları boyunca bir kez yakalanırlar.

Sistit hastalığı zamanında tedavi edilmediği takdirde böbrekleri bile etkileyecek biçimde yayılabilen bir hastalıktır. Aynı zamanda Sistit mesane ve böbreklerde kalıcı bir hasara neden olabilmektedir. Bu nedenle Sistit hastalığı basite alınmamalı ve tedavisine gereken önem verilmelidir.

Sistit Hastalığının Belirtileri Nelerdir?

• İdrar esnasında aşırı yanma ve sızlama
• Mide bulantısı ve kusma
• İdrarın kötü kokulu olması
• Cinsel ilişki yaşandığı zaman ağrı hissi
• Terleme
• Aşırı yorgunluk
• Sık sık idrara çıkma
• Ağrı ve sancıların kasık bölgesinde yayılması

Sistit Teşhisi Nasıl Konur?

Ürolog şikayetlerin tariflerine veya testlere dayalı bir şekilde teşhis konulabilmektedir. Bu testler sistoskopi idrar analizleri ve damar içi pylogram adı verilen özel bir röntgen çekme işlemini kapsar. Tüm bu tetkikler enfeksiyona zemin sağlayan iç ve dış faktörleri saptamak için yapılır. Enfeksiyon oluşturan bu bakteri tanımlayabilmek için idrar kültürü gerekebilir. Sistit hastalığı hemen ve gerekli şekilde müdahale edilirse önemli bir hastalık olmamaktadır. Sistit hastalığı veya hastalığın altında yatan neden tedavi edilmediği takdirde kronik bir şekle girebilmektedir.

Sistit Hastalığının Nedenleri

Normal durumda bakteriler anüs bölgesinde ve üreme organları çevresinde yaşam sürdürmektedir. Bu bakteriler bazen alt idrar yollarını aşarak mesaneye ulaşabilmektedir. Mesane ulaştıkları zaman bu bakteriler idrar yolu ile dışarı atılırlar. Fakat mesaneye gelen bakteri sayısı, atılan bakteri sayısından fazla ise ilk önce mesanede ve daha sonra da böbreklerde iltihaplanma oluşmaktadır.

Cinsel birleşme esnasında veyahut genital bölge temizliğinin az olduğu durumlarda bulaşma oluşabilmektedir. Uzun süre idrar tutulması menopozda düşük östrojen seviyesi ve idrar yollarını daraltıcı hastalıklarda bulaşma sebebi olabilmektedir. Sistit hastalığının en sık rastlanılan sebepleri arasında Escherichia coli adlı gram (-) mikroorganizma yer almaktadır.

Bu bakteri kalın bağırsaklarda bulunduğu için cinsel ilişki ile mesaneye ulaşabilmektedir. Nadir bir şekilde de olsa sistiti oluşturan tüm bakteriler böbrek ve idrar yolları ile yukarıdan aşağıya veya yakın dokulardaki enfeksiyon odaklarından lenf yoluyla mesaneye ulaşabilir.

Kadınlarda üretra erkeklerinkine oranla daha kısa olduğundan dolayı bakterilerin dış ortamdan mesaneye ulaşması çok daha kolay olmaktadır. Bu sebeple kadınlarda Sistit hastalığının görülme oranı erkeklere nazaran oldukça fazladır. Kadınların yüzde 20'si yaşamları boyunca en az bir kez sistit hastalığına yakalanmaktadır.

Sistit Tedavisi

Sistit hastalığı antibiyotikler yardımı ile kolaylıkla tedavi edilebilen bir hastalıktır. Tedaviye başlamadan önce antibiyogram ve idrar kültürü için örnek alınmalıdır. Sonuçlar belirleninceye kadar idrar yolları enfeksiyonlarında etkili olabilecek antibiyotikler kullanılmamalıdır. Gerekirse bu ilaçlar antibiyogram sonucuna göre değiştirilmelidir. Eğer, sistit hastalığı kronikleşirse tedavi uzayabilmektedir.

Tedavide kullanılan antibiyotikler, en yaygın patojen olan Escherichia coli adlı gram negatif bakteriye karşı etkili olanlardır.

Ülkemizde en yaygın yapılan hatalardan birisi de yanlış antibiyotik kullanımıdır.

Akut dönemde ve Escherichia coli kökenli sistit tedavisi genellikle 4-5 günde semptomların ve şikayetlerin ortadan kalkmasını sağlasa da, antibiyotik kullanımına hekimin önerdiği sürece boyunca düzenli olarak devam edilmelidir. Her ne kadar şikayetler ortadan kalkmış gibi görünse de, bakterinin hastalık yapma gücünü tamamen ortadan kaldırmak için antibiyotik kullanımı sürdürülmelidir.

Aksi durumda, hastalığın tekrarı veya nüksetme durumlarında bir üst grup antibiyotik kullanımı gerekecek ve ilk kullanılan antibiyotiğe karşı direnç oluşumu söz konusu olacaktır.

Korunma Yolları

• Sistit hastalığından korunmak için tuvaletten sonra genital bölgenin temizliğini dikkatli bir şekilde gerçekleştirmeniz gerekmektedir. Böylece vajinal bölgenizdeki bakterilerin idrar yollarına girmesini önlemiş olursunuz.
• idrarın uzun geldiği durumda kesinlikle idrarınızı tutmayın. Mümkün olabildiği kadar sık idrara çıkın. Böylece mesanede bulunan tüm bakterileri kolay bir şekilde dışarıya atabilirsiniz.
• Cinsel ilişki sonrasında ilk 10 dakika içerisinde kesinlikle idrarınızı yapmaya çalışın.
• Gün içerisinde bol miktarda su tüketin. Bol su tüketimi idrar çıkışını ve dolasıyla da bakterilerin idrar yolundan atılımını arttıracaktır.
• Kahve, alkol ve çay gibi içecekleri mümkün olduğunca az tüketin. Mesane üzerinde irrite edici etkileri olabilmektedir.
• İç çamaşırınızın kesinlikle pamuklu olmasına dikkat ediniz ve günde en az 2 kere iç çamaşırınızı değiştirin. Genital bölgenizin uzun süre nemli kalmasına kesinlikle izin vermeyin. Hepinizin bildiği üzere bakterilerin kolaylıkla üremesi için ortam yaratır.

Uygun tedavi uygulandığı takdirde Sistit belirtileri 24 saat içerisinde tamamen kaybolur. Fakat hastalığın gidişi, etken mikrobun cinsine ve risk faktörlerinin giderilmesine bağlıdır. Etkili bir şekilde tedavi edilemeyen olgularda hastalık tekrardan aktif hale geçerek kronikleşebilir.