Teknoloji ve Çocuklarımız…

Teknoloji hızla gelişiyor ve çocuklarımız bu gelişime çok daha hızlı uyum sağlıyorlar. Ancak, teknoloji ve çocuklar üzerindeki hem olumlu hem de olumsuz etkilerini göz ardı edemeyiz…

Dünyanın hızla gelişmesiyle birçok alanda olduğu gibi teknoloji alanında da sürekli yeni gelişmeler meydana gelirken, teknoloji kullanımı da hızla yaygınlaşıyor. Teknolojideki bu yeniliklerle toplumu pek çok açıdan etkileyebiliyor. Keza hem teknolojinin hem de diğer unsurların etkilerine en çok açık olan kesim ise elbette ki çocuklardır.

Çocukların büyük bir çoğunluğu doğdukları andan itibaren teknolojiyle iç içedir. Dolayısıyla artık standart bir ailedeki bebeğin teknoloji ile tanışmadan ve onu benimsemeden ergenlik çağına kadar gelmesi söz konusu değil. Haliyle çocukları teknolojinin olumsuz etkilerinin tamamından korumak da imkansıza yakındır. Ancak bu etkileri en aza indirmek için teknolojinin kontrollü kullanımı sağlanabilir.

Teknoloji sağlıklı ve etkili bir şekilde kullanıldığında çocuklar için zengin uyarıcılarla dolu bir çevre oluşturabilir. Eğitimde yeni yöntemler üretebilmek ve teknoloji ve çocuklar arasındaki ilişkiyi farklı alanlarda desteklemek için kullanılabilecek olan teknoloji fazla kullanıldığında ise şu olumsuz sonuçlara yol açabilir:

• Bağımlılık
• Tembellik
• Obezite
• Dikkat dağınıklığı

Teknolojinin etkilerini gördüğümüz alanlardan biri ise yaratıcı düşünme becerileridir. Bu yaratıcı düşünme becerilerinin gelişime en açık olduğu dönem ise elbette ki erken çocukluk dönemi… Dolayısıyla bu dönemdeki her etki kritik öneme sahiptir.

Televizyonun Çocukların Yaratıcılığına Etkisi

Yapılan araştırmalara göre erken çocukluk döneminde televizyon izleyen çocuklar çizgi filmler, çizgi diziler ve hatta reklamlar aracılığıyla yeni kurgularla tanışıyorlar. Bu kurgular çocuklarda hayal kurma becerisinin gelişmesine sebep olur. Ek olarak çocuklar izledikleri çizgi filmlerdeki karakterler hakkında kendi zihinlerinde de birtakım yeni kurgular oluşturarak hayal güçlerini geliştirebilirler. Dolayısıyla televizyonda kurgusal içerikler izlemek çocukların yaratıcı düşünme becerilerinin gelişimini olumlu yönde destekleyebiliyor.

Fakat çocukların televizyon izleme alışkanlığı kontrol altında tutulmadığında, yani ekran süresi normalin üstüne çıktığında çocuklar pasif kalırlar. Yani sadece ekrana bakarak edilgen eylemler gerçekleştirirler. Bu süreçte:

• İletişim kurma
• Yorumlama
• Analitik düşünme
• Deneyim gerçekleştirme gibi faaliyetlerden uzak kalan çocuklarda yaratıcı düşünme becerileri olumsuz yönde etkilenebilir.

Eğer çocuk yaş grupları için uygun olmayan yetişkin içerikleri ya da kurgu açısından başarısız çizgi filmleri izliyorsa da bahsedilen olumlu etki kaybolur. Üstelik olumlu etkiler yok olduğu gibi olumsuz etkiler de ortaya çıkmaya başlar. Ufuk açıcı olmayan içeriklere maruz kalan çocukların hayal gücü kısıtlanır ve böylece yaratıcı düşünme becerileri de olumsuz yönde etkilenir.

Akıllı Telefon ve Tablet Kullanımının Çocukların Yaratıcılığına Etkisi

Tıpkı televizyon kullanımında olduğu gibi telefon ve akıllı tablet kullanımında da çelişen birkaç fikir mevcuttur. Ancak zaten tahmin edersiniz ki; bu teknoloji ve çocukların yaratıcı düşünme becerilerine etkisi de genel bir kabul edilebilir bulguya sahip değil. Ekranda geçirilen süre, kullanım şekli ve amacı gibi faktörler teknolojik araçların etkisinin değişiklik göstermesine sebep olabilirler.

Günümüzde bilinçsiz ebeveynler çocuklarını oyalamak, yemek yemelerini sağlamak, yaramazlık yapmalarını engellemek gibi amaçlarla çok sık akıllı telefon ve tablet kullanmaktadır. Bu ebeveynlerin çocuklarına YouTube’da yer alan karmaşık videoları izletmesi, defalarca aynı şarkıları dinletmesi gibi durumlar yaratıcı düşünme becerilerini olumsuz yönde etkileyebilir. Üstelik bu araçları denetimsiz olarak kullanan çocuklar; yaşlarına uygun olmayan ve kötü örnek teşkil eden içeriklere ulaşabilecekleri için olumsuz etkilere daha fazla açık olurlar.

Bu gibi durumlara ülkemizde son zamanlarda çok sık rastlanıldığı için sadece olumsuz etkilerinin olduğuna dair yanlış anlaşılmalar oluşmaktadır. Bu algıdan dolayı da bilinçli olmayı hedefleyen ebeveynler bu araçları çocuklarından tamamen uzak tutmaya çalışabilirler. Ancak her ne kadar olumsuz etkiler olsa da uygun kullanım şartları sağlandığında olumlu etkiler de oluşur. Özellikle teknoloji ve çocukların yaratıcı düşünme becerilerini olumlu yönde etkileyebilecek pek çok kullanım çeşidi mevcuttur.  Bu çeşitlerden bazıları şunlardır:

• Çocukların yetişkinlerin gözetiminde fotoğraf ve video çekmesi yaratıcılığı destekleyen bir hobiye dönüşebilir.
• Telefon ve tabletlerde yer alan dijital çizim uygulamaları sanat becerilerinin ve yaratıcılığın gelişmesini sağlayabilir.
• TÜBİTAK ve benzeri kurumlardan ödül almış oyunlar çocukların yaratıcılığını ve diğer gelişim alanlarını destekleyebilir.
• Sesli masal dinleme uygulamalara yaratıcılığın gelişmesine katkı sağlayabilir.

Başta da belirttiğimiz gibi, teknoloji ve çocukları birbirinden ayırma girişimleri, diğer bir tabirle; çocukları teknolojik cihazları kullanmaktan menetmeye çalışmak, çok da başarılı olamayacak bir uğraş gibi görünüyor.

Bu nedenle çocukların akıllı telefon ve tablet kullanımının tamamen yasaklanmaması gerekmektedir. Uygun kullanım şartları sağlandıktan sonra pek çok olumlu etkiden yararlanılabilir.

Teknoloji ve çocuklarımız artık iç içe ve bu bağlantı azalmayacak, aksine giderek artacak.